Powtórka przed maturą - Jan Paweł II motyw rozprawki

Witajcie drodzy Maturzyści!

Za chwilę Wasz pierwszy, najważniejszy egzamin, do którego przygotowujecie się przez cztery długie lata. Czas egzaminu jest nietypowy, jak nietypowe są okoliczności egzaminu i sposoby przygotowywania się do niego. Jako nauczyciele – bibliotekarze postanowiłyśmy choć trochę pomóc  Wam w pracy. Na blogu biblioteki szkolnej ( który znajdziecie w zakładce dla uczniów – zdalna biblioteka, na stronie szkolnej ekonomik.miechow.edu.pl ) znajdziecie powtórkę z najważniejszych lektur szkolnych, a także z funkcji językowych, które są pewnikiem w zadaniach zamkniętych J. Tym razem mamy dla Was taką małą wskazówkę, bardziej nasz „typ” motywu w części pisemnej z j. polskiego.
            W tym roku obchodzimy 100. Rocznicę urodzin Świętego Jana Pawła II, dlatego, być może, temat będzie nawiązywał do nauki naszego Wielkiego Rodaka? Jeśli tak, to może warto pochylić się nad Jego słowami:

„ Wolność jest nam dana, ale i zadana”

Każdy z Was może interpretować słowa Papieża na swój sposób, bo i wolność jest pojęciem szerokim, dlatego nie przygotowałyśmy gotowej rozprawki, niech to będzie punkt wyjścia do Waszych rozważań. Dobrze byłoby, zatem, najpierw zastanowić się co oznacza i czego dotyczy termin „wolność”. Choć w pierwszym odruchu każdy jest przekonany, że wie, czym jest wolność (zwłaszcza, gdy chodzi o jego osobistą wolność), nie jest to pojęcie jednoznaczne i bywa rozmaicie definiowane. Wolność ukazywana jest najczęściej w przeciwstawieniu do zniewolenia. Konserwatyści wolą np. mówić nie o jednej, uniwersalnej wolności, ale o wolnościach w liczbie mnogiej, czyli możliwościach decydowania i wyboru w określonych dziedzinach życia prywatnego i publicznego. Z całą pewnością można jedynie powiedzieć, że przebywanie w zamknięciu — więzieniu, odbiera człowiekowi wolność w sensie fizycznym. Istnieje jednak inny rodzaj wolności (możemy nazwać ją wolnością ducha), związanej z odwagą wyznawania i głoszenia własnych przekonań. Konrad w III części Dziadów przekonywał: „Ludzie! każdy z was mógłby, samotny, więziony,/ Myślą i wiarą zwalać i podźwigać trony.”

Wolność bywa przedstawiana jako wybór spośród tych rzeczy, które nie są koniecznością (jak np.  Judym w „Ludziach bezdomnych”).

Bunty, rewolucje, przewroty przeciw nadmiernie krępującym czy niesprawiedliwym formom społecznym – wszczynane są w imię wolności…

Zdarza się często, że wolność własną wykuwa się kosztem wolności innych. Granice wolności – politycznej i osobistej podlegają konieczności ciągłej zmiany definicji
(„Przedwiośnie”)

Wolność stała się jednym z głównych tematów romantyzmu. O wolności marzą uwięzieni w cytadeli spiskowcy („Dziady” cz. III Mickiewicza), o wolność walczy Kordian Słowackiego i bohaterowie „Pana Tadeusza”. Wolność to główne hasło romantycznej poezji opiewającej polskie zrywy narodowe (m.in. poezja Lenartowicza, Ujejskiego).

 W dziełach pozytywizmu wątek ten podlega cenzurze, ale pomimo to autorom często udaje się „przemycić” w swych utworach zakazane treści („Nad Niemnem” Orzeszkowej, dzieła Sienkiewicza). Nie sposób pominąć twórczości Stefana Żeromskiego i Stanisława Wyspiańskiego.
W kolejnych epokach pojawia się coraz częściej motyw walki o swoją wolność i tożsamość („Ferdydurke” Gombrowicza, „Granica” Nałkowskiej). Wątek ten zdominuje poezję czasów wojny i okupacji oraz literaturę czasów komunizmu. O wolności śpiewano (twórczość Jacka Kaczmarskiego), pisano („Zniewolony umysł” Miłosza) i kręcono znakomite filmy („Człowiek z żelaza” Andrzeja Wajdy).

Sięgnijcie też po własne przykłady z literatury, bo jest ich naprawdę sporo.

Na zakończenie rozważań dotyczących wolności i dbałości o nią, warto zastanowić się co dzisiaj jako Polacy musimy zrobić, aby wywiązać się z obowiązku troski o wolność, która jest nam dana i zadana. Zgodnie ze wskazaniami św. Jana Pawła II najpierw trzeba zadbać o swoją wewnętrzną wolność. Wolny naród składa się bowiem z wolnych ludzi.

Codzienne zdobywanie wolności to walka ze wszystkim, co nas moralnie zniewala. Prócz odrzucenia starych i nowych uzależnień od alkoholu, narkotyków, dopalaczy i innych używek to troska o rodzinę, jako przestrzeń wzrastania i miejsce wychowania nowych pokoleń. Wreszcie,  o czym przypominał św. Jan Paweł II,  dbałość o wolność słowa, aby niosły one prawdę, były wolne od kłamstwa, nienawiści i manipulacji. Ale także o swoją wiarę, sumienie i wszystko, co w życiu jest święte. W wymiarze społecznym zdobywanie wolności jest nade wszystko troską o społeczną sprawiedliwość, która w Polsce zyskała nazwę solidarności. To podkreślał św. Jan Paweł II, mówiąc w czerwcu 1999 r. na hipodromie w Sopocie: „Nie ma wolności bez solidarności”. Nawiązał do haseł widniejących na transparentach podczas jego drugiej i trzeciej pielgrzymki do Polski, ale wskazywał, że nie chodzi o konkretną organizację społeczną, tylko o codzienne kierowanie się miłością i sprawiedliwością, bez której nie ma przyszłości narodu.

Nawet jeśli się okaże, że nie trafiłyśmy z tematem, to słowa Jana Pawła II zawsze warte są rozważenia i przypomnienia. Warto też zastanowić się nad dziedzictwem Jana Pawła II, jako proroka naszych czasów.

Pozostaje tylko życzyć Wam powodzenia!

Edyta Żurek i Roma Zaprzalska  - Wasi nauczyciele – bibliotekarze J